همه چیز درباره پسوریازیس | علائم، دلایل و راهکارهای مراقبتی برای پوست حساس
.jpg)
نوشته شده توسط پری نگار در 1404/2/31
پسوریازیس (Psoriasis) یک بیماری پوستی مزمن، التهابی و خودایمنی است که باعث رشد سریع و غیرطبیعی سلول‌های پوست می‌شود. این بیماری ممکن است هر فردی را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد، اما در بیشتر موارد در بزرگسالان دیده می‌شود. اگرچه درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما با راهکارهای درمانی صحیح و مراقبت‌های پوستی می‌توان آن را به‌خوبی کنترل کرد.
پسوریازیس چیست؟
- پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کند. در نتیجه‌ی این پاسخ غیرطبیعی، پوست دچار التهاب، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن می‌شود.
انواع شایع پسوریازیس:
- پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis): شایع‌ترین نوع؛ همراه با لکه‌های ضخیم و پوسته‌دار.
- پسوریازیس گوتاتا (Guttate Psoriasis): به شکل لکه‌های کوچک و قرمز.
- پسوریازیس پوسچولار (Pustular Psoriasis): همراه با تاول‌های سفید پر از چرک.
- پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis): در نواحی چین‌دار پوست مثل زیر بغل.
- پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic Psoriasis): نادر و خطرناک، با التهاب گسترده پوست.
دلایل و عوامل تشدید کننده پسوریازیس
- ژنتیک: سابقه خانوادگی نقش مؤثری در ابتلا دارد.
- سیستم ایمنی معیوب: سیستم ایمنی به سلول‌های پوست حمله می‌کند.
- عوامل محیطی: آب‌وهوا، استرس، عفونت‌ها و سبک زندگی نقش مهمی دارند.
- مصرف برخی داروها: مانند داروهای ضد فشار خون و لیتیوم.
طبق تحقیقات Mayo Clinic، حدود 10 تا 15 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس سابقه خانوادگی این بیماری را دارند.
علائم پسوریازیس
- لکه‌های قرمز روی پوست با پوسته‌های نقره‌ای یا سفید.
- خشکی و ترک‌خوردگی پوست.
- خارش، سوزش یا درد.
- ضخیم‌شدن ناخن‌ها و تغییر رنگ آن‌ها.
- التهاب مفاصل (در صورت ابتلا به آرتریت پسوریاتیک).
علائم می‌توانند از خفیف تا شدید متفاوت باشند و در دوره‌هایی تشدید یا فروکش کنند.
درمان‌های موضعی پرکاربرد در پسوریازیس
درمان‌های موضعی همچنان خط اول درمان در بسیاری از موارد خفیف تا متوسط پسوریازیس هستند و پزشکان اغلب از کرم‌ها و پمادهای تخصصی استفاده می‌کنند که التهاب را کاهش داده و سرعت نوسازی سلول‌ها را کنترل می‌کنند.
کرم و پمادهای تجویزی مهم:
یک کورتیکواستروئید قوی است که معمولاً برای کاهش التهاب، قرمزی و خارش نواحی مبتلا تجویز می‌شود. ویژگی های اصلی کرم الکون عبارتند از:
- اثر سریع بر التهاب و ضایعات پسوریازیس.
- مناسب برای دوره‌های کوتاه استفاده.
- معمولاً یک‌بار در روز استفاده می‌شود.
دارویی غیراستروئیدی است که از دسته مهارکننده‌های کلسینورین بوده و برای کاهش التهاب مزمن پوست، به‌ویژه در نواحی حساس مانند صورت، پلک‌ها و چین‌های بدن مناسب است. برخی ویژگی های پماد الیدل عبارتند از:
- مناسب برای پوست‌های حساس یا نازک.
- جایگزین مناسب برای استروئید در درماتیت‌های مقاوم.
- بدون خطر نازک شدن پوست.
- ممکن است در هفته‌های اول باعث احساس سوزش ملایم شود. در معرض نور مستقیم خورشید نباید قرار گیرد.
ترکیب درمان‌های موضعی با روتین مراقبتی
برای اثربخشی بیشتر داروهای موضعی مانند الکون Elidel و الیدل Elecon، توصیه می‌شود:
- قبل از مصرف، پوست کاملاً تمیز و خشک باشد.
- مرطوب‌کننده‌های مناسب پوست حساس (مثل CeraVe یا Eucerin UreaRepair) حدود ۱۵ دقیقه پس از مصرف دارو قابل استفاده‌اند تا جذب بهتر انجام شود.
- در صورت نیاز به ترکیب چند دارو (مثلاً استروئید و ضدقارچ)، زمان مصرف باید متفاوت باشد تا تداخل دارویی ایجاد نشود.
درمان‌های تخصصی رایج
- درمان‌های موضعی: مانند کرم‌های کورتیکواستروئیدی، ویتامین D آنالوگ‌ها، رتینوئیدها.
- نوردرمانی (Phototherapy): قرار گرفتن کنترل‌شده در معرض اشعه UVB.
- داروهای سیستمیک: برای موارد شدید، شامل متوترکسات، سیکلوسپورین و بیولوژیک‌ها مانند آدالیمومب (Humira).
مراقبت‌های پوستی در پسوریازیس
- مرطوب‌سازی، استحمام، ضدآفتاب مناسب.
پسوریازیس یکی از بیماری‌های شایع خودایمنی پوستی است که نیاز به مراقبت دائمی و آگاهانه دارد. استفاده از محصولات بهداشتی و آرایشی مخصوص پوست‌های حساس، نقش مهمی در کنترل علائم این بیماری دارد. درمان‌های تخصصی می‌توانند شدت علائم را کاهش دهند، اما مراقبت روزانه از پوست، کلید مدیریت بهتر پسوریازیس است.